Aleksander Kolańczuk

Aleksander Kolańczuk urodził się 2 kwietnia 1932 r. na ziemi chełmskiej, skąd został deportowany w 1947 r. na tereny północnej Polski. Przez całe życie był aktywnym członkiem organizacji ukraińskich w Polsce. Był członkiem zarządu głównego Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego (1971-1973), członkiem Związku Ukraińców w Polsce, w tym zarządu głównego (1996-2001), a także wiceprzewodniczącym Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu. Pracował również w dziedzinie dziennikarstwa, w szczególności tworzył materiały dla ukraińskich audycji Polskiego Radia oraz teksty dla gazety Nasze Słowo.

Dzięki jego rzetelnej, niestrudzonej pracy badawczej i edukacyjnej społeczność ukraińska w Polsce mogła poznać niezwykle ważny rozdział z historii ukraińskiego ruchu wyzwoleńczego i losów jego przywódców, którzy w wyniku klęski traktatu Piłsudski-Petlura, znaleźli się na terenie II Rzeczypospolitej, z dala od rodzinnego domu. Z jego inicjatywy w 2015 roku odbył się zjazd dzieci i wnuków żołnierzy Armii mii URL w Domu Ukraińskim w Przemyślu.

Dzięki jego konsekwentnej, ciężkiej pracy odnaleziono i uratowano cmentarze i poszczególne groby żołnierzy AURL w Polsce. Dr Kolańczuk jest autorem wielu artykułów, oraz opracowań materiałów historycznych. Jego książki: „Ukraińska emigracja wojskowa w Polsce 1920-1939”, „Umarli, aby zmartwychwstała Ukraina: miejsca pamięci Ukraińców — uczestnicy marszu niepodległościowego w latach 1917-1921 w Polsce”, „Za wolność naszą i waszą. Uczestnicy ukraińskiej walki wyzwoleńczej 1917 – 1921. Miejsca pamięci w Polsce. Podręcznik”, „Ukraińscy emigranci polityczni w życiu naukowym, kulturalnym, społecznym i gospodarczym II RP” – są nieocenionym, unikatowym wkładem naukowym do historii stosunków ukraińsko-polskich.

Doktor honoris causa Kirowohradzkiego Instytutu Gospodarki Regionalnej. Laureat wielu nagród, w szczególności Orderu Księcia Jarosława Mądrego V stopnia, Odznaczenia Prezydenta Ukrainy – medal jubileuszowy „25 lat niepodległości Ukrainy”, Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski, Odznaczenia Ogólnoukraińskiego im. Iwana Ohienko, Nagrody „Strażnika Pamięci” Ukraińskiego Towarzystwa Historycznego w Polsce.

Nie sposób nie wspomnieć także, że pan Aleksander Kolańczuk wraz z żoną Lidią Anną niestrudzenie wspierał działalność ZUwP, a przede wszystkim remont Domu Ukraińskiego w Przemyślu. To Państwo Kolańczuk zainicjowali comiesięczne stałe płatności na remont naszego wspólnego domu. Pan Aleksander w swoje jubileusze poprosił również gości, aby nie przynosili mu kwiatów i prezentów, a jedynie złożyli datki na remont Domu Ukraińskiego.

____________________________

Олександр Колянчук народився 2 квітня 1932 р. на Холмщині звідки був виселений у 1947 р. на північну Польщу. Протягом усього свого життя був активний діячем українських організацій у Польщі. Був членом головної управи Українського Суспільно-Культурного Товариства (1971-1973), членом Об’єднання українців у Польщі, в тому числі головної ради ОУП (1996-2001), а також заступником голови Південно-Східного наукового інституту в Перемишлі. Працював також у журналістській сфері, зокрема для українських передач польського радіо та газети Наше слово.

Завдяки його копіткій, невтомній дослідницькій та просвітницькій роботі українська громада у Польщі змогла пізнати неймовірно важливу картину з історії українського визвольного руху та долі його очільників, які в наслідок невдачі договору Пілсудський-Петлюра опинилися на території ІІ Речипосполитої, далеко від рідного дому. За його ініціативою та сприянням у 2015 р. відбувся з’їзд дітей і онуків воїнів армії УНР у Народному домі в Перемишлі.

Завдяки його послідовній, тяжкій роботі віднайдено і врятовано цвинтарі та окремі могили Петлюрівців у Польщі. Доктор Колянчук є автором численних статтей, упорядником історичних матеріалів. Його книжки: „Українська військова еміграція в Польщі 1920—1939 рр.”, “Umarli, aby zmartwychwstała Ukraina: miejsca pamięci Ukraińców — uczestników walk niepodległościowych w latach 1917—1921 w Polsce”, „За нашу і вашу свободу. Учасники українських визвольних змагань 1917–1921 рр. Місця пам’яті в Польщі. Довідник” , „Ukraińscy emigranci polityczni w życiu naukowym, kulturalnym, społecznym i gospodarczym II RP” – є неоціненним, унікативим науковим надбанням історії українсько-польських відносин.

Doctor honoris causa Кіровоградського інституту регіонального управління та економіки. Лауреат багатьох визначень, зокрема ордена князя Ярослава Мудрого V ступеня, Відзнаки Президента України — ювілейна медаль „25 років незалежності України”, Офіцерського Хреста Ордену Відродження Польщі, Всеукраїнської премії імені Івана Огієнка, премії “Сторож пам’яті” Українського історичного товариства у Польщі.

Сьогодні не можемо не згадати також, що пан Олександр Колянчук разом з Дружиною Лідією Анною, невтомно підтримував діяльність ОУП та, перш за все, ремонт Народного дому у Перемишлі. Це панство Колянчуки започаткували щомісячні постійні вплати на ремонт нашого спільного будинку. Пан Олександр у свої ювілеї просив гостей не приносити йому квітів і подарунків, тільки скласти пожертву на ремонт Народного дому.

[fragment tekstu opublikowanego w internecie z okazji śmierci dr. Aleksandra Kolańczuka: Facebook]